Romatoloji, eklemler başta olmak üzere kas iskelet sisteminin hemen bütününü etkileyebilen, cilt ve iç organlarda da tutulum yapabilen hastalıkların değerlendirilmesi, takip ve tedavisinin yapıldığı bir branştır. Romatoloji uzmanları altı yıllık tıp eğitimi sonrası İç Hastalıkları veya Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon uzmanlığını takiben ayrıca üç yıl süren Romatoloji eğitimi almaktadırlar. Bu üç yıl süresince kas iskelet sistemi hastalıklarının ve sistemik otoimmün hastalıkların tanısı ve tedavisinde uzmanlaşırlar. Romatizmal hastalıklar arasında 200'den fazla hastalık yer alır. İlgilendiği hastalıklara örnek olarak, romatoid artrit, spondiloartropatiler (Ankilozan spondilit, psöriatik artrit, enteropatik artrit, reaktif artrit vb…), sistemik lupus eritematozus, osteoartrit, sjögren sendromu, sistemik skleroz, behçet hastalığı, vaskülitler, ailevi akdeniz ateşi, gut, psödogut ve fibromyalji verilebilir.
Otoimmün hastalıklar, vücudun kendi doku ve hücrelerine karşı oluşturduğu normalde olmaması gereken bir bağışıklık yanıtı ile karakterizedir. Normalde tamir gereken bir durum olmamasına rağmen kendi dokusunu yabancı zannederek ya da başka mekanizmalarla kendi dokularında iltihabi reaksiyonlara neden olurlar. Romatoloji uzmanları bu hastalıkları ilaç tedavileri ve bazen lokal injeksiyonlarla tedavi ederler. Cerrahi gerektiren durumlarda Ortopedi uzmanları ile birlikte cerrahi sürecin (cerrahi öncesi iltihabi reaksiyonun kontrolü, ilaç tedavilerinin cerrahi sonrası iyileşmeyi bozmayacak şekilde optimum hale getirilmesi ve cerrahi operasyon sonrası nükslerin engellenmesine yönelik uygun tedaviler) başarısında işbirliği yaparlar.
Herkesin zaman zaman kas ve eklem ağrıları olur, ancak bu ağrıların beklenen bir sürede gerilememesi durumunda ek değerlendirmeler gerekir. Genellikle bu tür durumlarda aile hekimleri ve diğer branş hekimleri hastaları ile görüşmeleri sonrasında altta yatan bir romatizmal hastalıktan şüphelenmeleri durumunda hastalarına Romatoloji muayenesi önerirler. Eğer otoimmün hastalık ya da romatizmal hastalığı olan akrabalarınız varsa veya yakınmalarınız kısa zaman içinde hızla kötüleşiyorsa daha kısa zamanda bir romatoloji uzmanı tarafından muayene edilmelisiniz. Bazı yakınma ve bulgular erken dönemde verilen tedavilerle kısmen düzelebilir ya da tamamen kaybolabilir ancak tedavinin kesilmesi ile hızla geri dönebilir. Romatoloji uzmanının ilk değerlendirmesinden önce verilecek bazı tedaviler de bulguların kaybolmasına ve tanının güçlenmesine neden olabilir. Eklem ağrıları ihmal edilir ve uygun zamanda uygun şekilde tedavi edilmezse eklemde hasar oluşmaya başlayabilir. Bu hasar her zaman tedavi ile düzelme göstermez. Bu nedenle Romatoloji değerlendirmesi ertelenmemelidir.
Romatizmal hastalıklar bazen karmaşık olabilir ve tanı koymak zorlaşabilir, romatoloji uzmanları bu nedenle detaylı bir tıbbi öykü ve sıklıkla eklem muayenelerinin yanı sıra tüm sistemlerin dikkatli bir muayenesini yaparak inflamasyona ait bulguları arar. Aile öyküsü de romatizmal hastalıklarda önemli olup bu değerlendirmenin bir parçasını oluşturur. Romatoloji uzmanları eski yapılmış testlerin değerlendirmesini takiben, hastanın öyküsü ve muayenesi sonrasında düşündüğü olası tanılara yönelik ek laboratuvar ve görüntüleme tetkikleri isteyerek tanı koymaya çalışırlar. Tüm bunlar hastanın yakınmalarına neden olan durumun ortaya çıkarılması ve hastanın gereksinim duyduğu bireysel tedavinin planlanabilmesi içindir. Bazı romatizmal hastalıklarda tanı çok güçtür ve tanı hastanın bir süre takip edilerek gözlenmesine dolayısıyla birden fazla vizite gereksinimi oluşturur. Takip değerlendirmeleri yeni ortaya çıkan durumların tedavisi, mevcut tedavi durumunun ele alınması, hastalıkla başa çıkma yöntemleri, uygun diyet ve egzersizler, oluşabilecek eklem fonksiyon kayıplarının önlenmesi ve fonksiyonların yeniden kazanılması ve hayat kalitesinin optimum seviyede sağlanabilmesi için gerekli önerileri içerir.
Romatoloji muayenesine giderken daha önce yapılmış laboratuvar testleri ve görüntülemelerin, şu anda kullanılmakta olan ilaçlar ve dozlarının listesi, varsa daha önce kullanılmış olan ilaçların listesi, daha önce kullanmış olduğu ilaçlara ait alerji öyküsü ve romatzimal / otoimmün hastalıklara ait aile öyküsüne ait verilerin yanınızda bulundurulması değerlendirme sırasında hekimin tanıya ulaşmasını kolaylaştırıcı unsurlardır.
Merkezimizde bütün romatolojik hastalıkların tedavisi uluslararası standartlarda yapılabilmektedir. Romatolojik hastalıkların etkin bir şekilde tedavi edilebilmesi için erken tanı ve düzenli takip çok önemlidir. Aşağıda belirtilen yakınmaları olan hastaların bir romatoloji uzmanına başvurmaları önerilir.
- Eklemlerde ağrı,
- Eklemlerde şişlik,
- Eklemler üzerinde renk değişikliği,
- Eklemlerde ısı artışı hissedilmesi,
- Sabahları yarım saati aşan tutukluk,
- Vücutta dokunmaya aşırı hassas ağrılı noktaların bulunması,
- Topuk ağrısı,
- Güneşe hassasiyet (kısa süreli maruziyete rağmen ciltte kızarıklıkların oluşması),
- Başka bir nedenle açıklanamayan hemen her gün olan ağız kuruluğu,
- Başka bir nedenle açıklanamayan hemen her gün olan gözlerde yanma-batma hissi ile kendini gösteren göz kuruluğu,
- 3 aydan uzun süredir olan sabahları daha şiddetli olup hareket ettikçe azalan bel, sırt ve kalça ağrısı,
- Sedef hastalığı ve inflamatuar (iltihabi) barsak hastalıkları olan hastalarda gelişen eklem yakınmaları, bel, sırt ve kalça ağrısı,
- Başka nedenle açıklanamayan ağız içinde tekrarlayan aftöz yaralar,
- Soğukla tetiklenen el veya ayak parmaklarında solukluk, morarma ve kızarıklık gibi renk değişiklikleri,
- Genç yaşta, açıklanamayan damar tıkanmaları,
- Başka nedenlerle açıklanamayan tekrarlayan düşükler,
- Ani açıklanamayan görme kayıpları,
- Ciltte sertlik artışı, cildin esnekliğini kaybetmesi.